Wat is een pizzasteen
Een pizzasteen is essentieel bij het pizza bakken. Een pizzasteen is eigenlijk meer een tegel dan een steen. Je legt hem in je oven of BBQ en bakt de pizza rechtstreeks op de pizzasteen. Een houtoven is meestal al voorzien van een stenen vloer. De samenstelling van de pizzasteen is afhankelijk van het model. De goedkopere modellen zijn gemaakt van keramiek of cordieriet. De duurdere modellen zijn gemaakt van vuurvaste klei.
Hoe werkt een pizzasteen
De pizzasteen dienst langzaam mee verwarmt te worden met de oven. De hitte van de oven wordt opgeslagen in de pizzasteen en later weer afgegeven aan de pizza. Hierdoor krijgt de pizza naast de hete lucht van de oven ook nog eens de contactwarmte van de pizzasteen. Dit zorgt ervoor dat een pizza bijna twee keer zo snel gebakken wordt. Dat is vooral belangrijk omdat de pizza en zijn ingrediënten minder lang blootgesteld worden aan hoge temperaturen. Hierdoor droogt het minder uit en behouden de ingrediënten beter hun smaken en kwaliteiten. Voor de betere pizza’s moet je dus een steen gebruiken zodat je deeg snel gaart, zoals in een steenoven.
Welke pizzasteen moet ik kiezen
De keuze voor de pizzasteen is afhankelijk van de manier van pizza bakken. Wil je meerdere pizza’s achter elkaar bakken, dan kies je voor een dikke pizzasteen van bijvoorbeeld 3 cm. Deze is een stuk zwaarder. Door zijn dikte blijft de pizzasteen langer warm en kan hij dus meerdere keren een pizza snel en krokant bakken. De beste pizzastenen zijn altijd gemaakt van vuurvaste klei. Dit is wat je zelfgemaakte pizza verdient.
Bak je 1 pizza en 10 minuten later weer 1 pizza? Dan kun je ook af met een dunnere pizzasteen. In dat geval heb je keuze uit keramiek of cordieriet. In het goedkopere segment zijn de meeste pizzastenen gemaakt van keramiek. Het verschil zit hem in de manier waarop de steen gemaakt wordt. De cordieriet steen kan beter tegen hoge temperaturen en temperatuurschommelingen. Dit komt omdat hij onder hoge druk en hoge temperaturen gemaakt is. Keramiek kan sneller breken maar is goedkoper.
Mijn persoonlijk voorkeur gaat uit naar de dikke pizzasteen van klei. Hij bakt perfect knapperige pizza’s, ook als je er meerdere achter elkaar bakt. Doordat de pizzasteen meer poreus is dan de keramiek of cordieriet steen is hij beter in staat het vocht van de pizzabodem te absorberen. Hierdoor krijg je een krokante pizza. Doordat hij zachter is dan keramiek of cordieriet is hij wel wat gevoeliger voor beschadigingen. Ik heb het hier over beschadigde randjes. Voor het bakresultaat maakt dit niets uit. Barsten zal de steen niet snel doen. Hij is geschikt voor temperaturen tot 1400 graden! Door de dikte is de steen ook niet snel afgekoeld.
Een dunne pizzasteen is dus handig voor als je niet veel zelfgemaakte pizza’s achter elkaar bakt omdat deze minder opwarmtijd nodig heeft. Een dikke pizzasteen is de beste oplossing voor als je vaker en meer pizza gaat bakken.
De vorm van de pizzasteen is vrijwel altijd rechthoekig, ook al bak je waarschijnlijk ronde pizza’s. Ga je een pizzasteen kopen dan hoef je hier dus geen rekening mee te houden.
Hoe gebruik je een pizzasteen
Warm de pizzasteen op met je oven. Gebruik hiervoor de hoogste mogelijke temperatuur. Hoe heter, hoe beter. Meestal komt je heteluchtoven thuis tot maximaal 300 graden. Afhankelijk van de dikte van de pizzasteen heb je 30 tot 45 minuten nodig om de pizzasteen goed warm te krijgen. Hoe dikker de pizzasteen, hoe langer.
Nu de pizzasteen heet is kun je de pizza erop leggen. Gebruik hiervoor een pizzaschep. Open de deur van de oven zo kort mogelijk om niet teveel warmte kwijt te raken.
Als je oven overal even warm is dan hoeft je de pizza niet te draaien tijdens het bakken. Na ongeveer 4 tot 6 minuten (afhankelijk van de temperatuur) is je pizza klaar. Houd hiervoor de kleur van de pizzarand in de gaten. Hij moet mooi goud geel gekleurd zijn. Zo bak je een pizza met een knapperige bodem.
Pizzasteen behandelen
Als je begint met bakken dan plaats je de pizza steen in de normale oven of BBQ. De oven moet nog koud zijn. De koude steen wordt zo langzaam meeverwarmd met de oven. Heb je een dikke pizza steen dan duurt het opwarmen ongeveer 45 minuten tot een uur.
Na het bakken laat je de steen volledig afkoelen. Haal niet de hete steen uit de oven. Je kunt dit doen met de deur open. Zo kan het eventuele vocht makkelijk verdampen. Pas op voor te grote temperatuurverschil. Dit kan ervoor zorgen dat de steen breekt.
Pizzasteen schoonmaken
Het zal een keer gebeuren dat er resten van kaas of andere toppings op de hete pizzasteen terecht komen. Dit veroorzaak vlekken. De beste manier om van deze vlekken af te komen is ze simpelweg weg te branden. Laat hiervoor de pizzasteen een tijdje lang op de hoogste temperatuur in je oven liggen. Hij brand vanzelf makkelijk schoon. Het mooiste is als je een messing ovenborstel hebt. Hiermee veeg je, nadat alles verbrand is, de restanten zo van je pizzasteen af. Ook de hardnekkige stukjes van eventuele etensresten komen hiermee los. Gebruik nooit een vochtige doek of zelfs gewoon water om je pizza steen schoon te maken.
Pizzasteen BBQ
Wil je de pizzasteen op een BBQ gebruiken? Dat kan! Neem bijvoorbeeld een Big Green Egg of Kamado Joe. Deze heeft een koepel die als oven dient. De hitte komt van de kolen onderin de BBQ en trekt naar boven de koepel in. Daar kun je pizza bakken op een dikke pizzasteen. Het is belangrijk dat je hier een goede pizzasteen voor gebuikt. Als je op de BBQ gaat bakken dan komt er veel hitte van de onderkant. Veel meer dan bij een gewone oven. Het is daarbij extra belangrijk om de balans tussen boven en ondertemperatuur goed te krijgen. Heb je dit niet in orde, dan is je bodem al zwart voordat de kaas gesmolten is. De beste pizzasteen hiervoor is een behoorlijk dikke van zo’n 2 of 3 centimeter. Let er wel op dat de steen in de barbecue past.
Stalen plaat
Sinds een tijdje bestaat er ook de mogelijkheid om je pizza te bakken op een plaat van staal. Deze staal platen zijn duurder, maar wel veel duurzamer. Het idee van hitte overdracht is nog steeds hetzelfde: de warmte wordt tijdens het opwarmen opgeslagen in het staal en geleidelijk weer afgegeven aan de pizza. Het voordeel is dat je deze plaat ook kunt gebruiken voor het bereiden van vlees of groenten.
Pizzasteen baktip
Als je de grill van je oven aanzet tijdens het opwarmen en je pizzasteen hier direct onder legt, dan wordt de pizzasteen nog heter dan de lucht van de oven. Dat is mooi meegenomen! Als je de pizza op deze hete pizzasteen bakt en ook tijdens het bakken de grill aan laat staan, dan bak je nóg sneller dan met alleen hete lucht. Je voegt namelijk naast de convectiewarmte (hete lucht) ook contactwarmte (de steen) én stralingswarmte (de grill) toe. Let er wel op dat je de pizza misschien een keer extra moet draaien tijdens het bakken. De grill wordt namelijk meestal niet overal even heet. Dit geeft het beste resultaat voor een knapperige bodem.
Uiteraard kun je deze speciale steen ook perfect gebruiken voor het bakken van brood!
Wat moet je vooral niet doen?
Als je een mooi eigen deeg gemaakt hebt om in potentie de beste pizza te bakken, dan wil je natuurlijk het beste resultaat. Daarom bak je een goede pizza niet op een bakplaat en gebruik je geen bakpapier. Je bakt op de beste pizzasteen, want deze houd het beste warmte vast en kan het goed weer afstaan aan je pizzadeeg voor de perfecte pizza met krokante bodem. Dit krijg je niet als je het pizzadeeg op een stuk bakpapier legt. Dit voorkomt een goede warmteoverdracht naar het deeg.
Gebruik geen bloem op de pizzasteen. Zo voorkom je dat je pizza verbrand. Het wordt nog wel eens als tip gegeven, maar dit is pertinent onjuist. Doordat de bloem verbrand op de steen krijg je een zwarte pizzabodem.